Giải đáp thắc mắc: Bạn có đi chân trần khi tập Pilates không?

Khi tập luyện thể dục thể thao, việc mang giày là một quy tắc bất thành văn. Tuy nhiên, khi bước vào phòng tập Pilates, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy sự khác biệt. Hầu hết mọi người đều tập luyện với đôi chân trần và rất ít khi đi giày. Vì sao lại như vậy? Việc đi chân trần hay mang tất có ảnh hưởng rất lớn đến sự thoải mái, hiệu quả và an toàn trong suốt buổi tập. Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc: Bạn có đi chân trần khi tập Pilates không?

Có nên đi chân trần tập Pilates không?

Bạn có đi chân trần khi tập Pilates không? Câu trả lời là có. Các lớp Pilates, đặc biệt là các phương pháp cổ điển hoặc các lớp trên thảm thường khuyến khích người tập đi chân trần hoặc sử dụng tất (vớ) chống trơn chuyên dụng để tối ưu hóa kết nối cơ thể – tâm trí, tăng cường nhận thức về chuyển động và sức mạnh bàn chân. 

Trong khi đó, vớ chống trượt là một lựa chọn phổ biến, thậm chí là cần thiết tại nhiều studio vì lý do vệ sinh, an toàn và hỗ trợ độ bám.

Lý do đơn giản bởi Pilates là một phương pháp kiểm soát và chính xác. Các động tác Pilates tập trung vào việc căn chỉnh xương chậu, cột sống và đặc biệt là sự tương tác của bàn chân với mặt sàn và thiết bị.

Có một sự thật là bạn sẽ hiếm khi thấy ai mang giày thể thao cồng kềnh khi tập Pilates. Việc mang giày, đặc biệt là giày có đế có thể hạn chế phạm vi chuyển động của mắt cá chân và bàn chân, làm giảm khả năng cảm nhận cơ thể, gây trơn trượt trên thiết bị như Reformer và tăng nguy cơ chấn thương do ngã.

Tóm lại việc đi chân trần là lựa chọn ưu tiên, tuy nhiên điều này cần được xem xét cùng với các yếu tố vệ sinh và an toàn.

Lợi ích của việc đi chân trần khi tập Pilates

Việc loại bỏ rào cản từ giày và vớ thông thường mang lại những lợi ích đáng kinh ngạc cho hiệu quả tập luyện Pilates, góp phần cải thiện sức khỏe toàn diện của hệ vận động.

Tăng cường khả năng cảm nhận và thăng bằng

• Nút thần kinh và nhận thức giác quan: Bàn chân của chúng ta là một mạng lưới phức tạp với hàng ngàn đầu dây thần kinh và bộ cảm thụ. Khi đi chân trần, chúng ta tối đa hóa khả năng cảm nhận các tín hiệu từ mặt sàn, thiết bị (Reformer, Cadillac…) và môi trường xung quanh. Điều này giúp bộ não nhận được thông tin chính xác và chi tiết hơn về vị trí, áp lực và chuyển động của cơ thể.
• Kết nối Cơ thể – Tâm trí: Khả năng cảm nhận tốt hơn giúp não bộ hiểu rõ hơn về cách cơ thể đang di chuyển. Điều này cho phép bạn điều chỉnh tư thế và kích hoạt các nhóm cơ sâu một cách chính xác, tinh tế hơn, tạo ra sự ổn định và tăng cường sự phối hợp, hai nguyên tắc cốt lõi của Pilates.

Củng cố sức mạnh và tính linh hoạt của bàn chân

• Vận động cơ nhỏ: Hầu hết các loại giày hiện đại (kể cả giày thể thao) đều cố định hoặc hạn chế chuyển động của các cơ nhỏ ở bàn chân và mắt cá chân. Tập chân trần buộc các cơ này phải hoạt động, giúp củng cố vòm bàn chân và cải thiện độ dẻo dai. Kết quả là tăng cường sức mạnh cho đôi chân.
• Giảm nguy cơ chấn thương: Khi các cơ bàn chân và mắt cá chân được tăng cường sức mạnh, chúng trở nên linh hoạt và bền bỉ hơn, giúp giảm nguy cơ chấn thương ở mắt cá chân và đầu gối trong các hoạt động hàng ngày.
• Tăng độ bám tự nhiên: Bàn chân có cơ chế bám sàn tự nhiên thông qua việc xòe và uốn cong các ngón chân. Lợi ích này bị triệt tiêu khi mang vở thường, nhưng được tối ưu khi đi chân trần.

Tối ưu hóa chuyển động và phạm vi giãn cơ

Đây được xem là một trong những yếu tố bạn trả lời được câu hỏi bạn có đi chân trần khi tập Pilates không. Đi chân trần thay vì vớ hoặc giày, bạn có thể thực hiện tối đa các động các động tác giãn cơ, kéo căng và xoay bàn chân, gập…. vốn là một phần quan trọng trong nhiều bài tập Pilates mà cảm thấy không quá gò bó. Từ đó giúp các động tác trở nên linh hoạt, nhẹ nhàng và uyển chuyển hơn.

Những trường hợp nên hạn chế tập Pilates bằng chân trần?

Một số người không nên hoặc cần hạn chế tập Pilates chân trần, đặc biệt là những người có vấn đề về sức khỏe hoặc trong các trường hợp sau đây. Cụ thể:

• Viêm cân gan chân, gai gót chân: Những tình trạng này thường yêu cầu sự đệm lót và hỗ trợ vòm bàn chân để giảm đau và áp lực khi đứng hoặc chịu tải.
• Bàn chân phẳng hoặc vòm cao quá mức: Những người này có thể cần dụng cụ chỉnh hình hoặc giày hỗ trợ để đảm bảo sự căn chỉnh chính xác của mắt cá chân, đầu gối và hông, từ đó tránh áp lực sai lên các khớp.
• Người có vết thương hở, chai chân nghiêm trọng: Bất kỳ vết thương hở nào cũng là cửa ngõ cho vi khuẩn, nấm xâm nhập. Vết chai chân nghiêm trọng cần được bảo vệ để tránh ma sát và đau đớn.
• Các bệnh lý nền: Người có tiền sử tiểu đường (có thể dẫn đến bệnh thần kinh ngoại biên, giảm cảm giác đau) hoặc viêm khớp nên thận trọng. Giảm cảm giác ở bàn chân khiến việc đi chân trần trở nên nguy hiểm hơn vì khó nhận biết được vết thương hoặc áp lực quá mức.
• Môi trường tập luyện: Môi trường tập cũng ảnh hưởng đến quyết định này. Một số phòng tập Pilates có quy định bắt buộc mang tất hoặc giày vì lý do vệ sinh và an toàn. Nếu bề mặt sàn không sạch sẽ hoặc bằng phẳng, bạn nên cân nhắc việc mang tất chống trơn thay vì đi chân trần để đảm bảo an toàn.

Khi nào nên mang tất khi tập Pilates?

Ngoài việc đi chân trần thì mang vớ chống trượt, một loại vớ có các chấm cao su hoặc vật liệu bám dính ở đế cũng là lựa chọn phổ biến trong các phòng tập Pilates hiện nay. Mang vớ chống trượt sẽ cần thiết trong những trường hợp:

1. Vấn đề vệ sinh 

• Bảo vệ cá nhân và cộng đồng: Đây là lý do hàng đầu. Tại các phòng tập chung (studio/gym) và trên thiết bị Pilates (Reformer, Cadillac, Wunda Chair), việc mang vở chống trượt giúp tạo ra một rào cản vệ sinh giữa bàn chân trần của bạn với thiết bị/thảm, giảm thiểu sự lây lan của vi khuẩn và nấm.
• Quy định của Studio: Rất nhiều studio Pilates, đặc biệt là ở các thành phố lớn, đã bắt buộc học viên phải mang vớ chống trượt như một quy tắc vệ sinh và an toàn chung.

2. Tăng độ bám và an toàn

• Chống trượt tối ưu: Vở chống trượt khắc phục nhược điểm lớn nhất của vở thông thường: trơn trượt. Các gai bám giúp bạn neo giữ cơ thể một cách chắc chắn trên thảm hoặc mặt phẳng kim loại, đặc biệt quan trọng khi thực hiện các động tác đòi hỏi lực đẩy hoặc kéo trên thiết bị Reformer.
• Hỗ trợ kiểm soát: Nếu bạn là người mới bắt đầu hoặc có mồ hôi chân nhiều, vớ chống trượt sẽ cung cấp thêm độ ổn định cần thiết, giúp bạn cảm thấy an toàn hơn khi chuyển đổi giữa các động tác.

3. Yếu tố cá nhân và môi trường

• Giữ ấm: Đối với những người tập luyện trong mùa đông hoặc trong phòng tập có máy lạnh, vớ chống trượt giúp giữ ấm chân, cải thiện lưu thông máu.
• Bảo vệ da: Đối với những người có chân nhạy cảm hoặc cần một lớp đệm nhẹ nhàng hơn.
• Giảm mồ hôi chân: Chất liệu vớ thường giúp thấm hút mồ hôi, tăng ma sát và giữ cảm giác dễ chịu.

Mang giày khi tập Pilates: Có nên hay không?

Thông thường Pilates không yêu cầu mang giày thay vào đó chỉ cần đi chân trần hoặc mang vớ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bạn có thể mang giày khi:

• Phòng tập có sàn trơn trượt hoặc không đảm bảo: Nếu không có sẵn vớ chống trượt và sàn nhà tập có nguy cơ trơn trượt cao, việc mang một đôi giày đế bám có thể là lựa chọn tạm thời để giảm nguy cơ té ngã.
• Yêu cầu hỗ trợ chỉnh hình: Nếu bạn có vấn đề y tế nghiêm trọng ở bàn chân và chuyên gia vật lý trị liệu khuyên nên có sự hỗ trợ liên tục, bạn có thể cần mang các loại giày mỏng, nhẹ, được thiết kế đặc biệt (như giày chỉnh hình) trong một số bài tập nhất định.

Lưu ý: Các loại giày phù hợp khi tập Pilates thường là giày tập Yoga hoặc giày ballet, có đế mỏng, co giãn tốt, giúp cảm nhận sàn và bảo vệ chân hiệu quả.

Bạn có đi chân trần khi tập Pilates không: Kinh nghiệm và lưu ý

Để quá trình tập Pilates bằng chân trần tốt nhất, bạn cần chuẩn bị và lưu ý một số điều cơ bản dưới đây:

1. Khởi động các cơ bàn chân: Trước khi bắt đầu các bài tập chịu tải, hãy dành vài phút để khởi động, thực hiện các động tác xoay, co duỗi ngón chân. Việc khởi động này giúp đánh thức các cơ nhỏ ở bàn chân, tránh áp lực đột ngột lên gân, cơ.
2. Tập luyện từ từ: Nếu bạn là người mới chuyển từ tập giày sang chân trần, hãy làm quen dần. Bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng trên thảm để cơ thể quen dần với sự thay đổi về cảm nhận và chịu tải.
3. Đảm bảo vệ sinh: Nếu chọn đi chân trần, hãy luôn đảm bảo thảm tập hoặc sàn luyện tập phải sạch sẽ. Điều này giúp tránh vi khuẩn, nấm và tổn thương da.
4. Chọn vớ chất lượng: Nếu bạn không đi chân trần, hãy chọn loại vớ chống trượt chuyên dụng có độ ma sát cao. Tránh các loại vớ thông thường vì chúng sẽ làm bạn trượt ngã nguy hiểm hơn cả việc đi chân trần.

Bảng so sánh ưu nhược điểm của chân trần, mang vớ và giày khi tập Pilates

Tiêu chí	Đi chân trần	Mang tất (vớ) chống trượt	Mang giày
Ưu điểm	– Cảm nhận cơ thể tốt nhất. – Tăng sức mạnh bàn chân. – Cải thiện thăng bằng. – Tối ưu chuyển động tự nhiên	– Vệ sinh, an toàn. – Tăng ma sát. – Giữ ấm chân	– Bảo vệ bàn chân. – Hạn chế chấn thương. – Phù hợp với môi trường không an toàn.
Nhược điểm	– Dễ trượt nếu sàn trơn. – Không phù hợp nếu có vấn đề bệnh lý về bàn chân.	– Cảm nhận sàn kém hơn chân trần. – Một số loại vớ trơn nếu chất lượng thấp.	– Hạn chế chuyển động của mắt cá chân. – Giảm khả năng cảm nhận. – Không cần thiết và thường không được khuyến khích khi tập Pilates.
Khuyến nghị	Phù hợp nhất cho người có bàn chân khỏe mạnh, tập trên thảm hoặc tại nhà/studio có sàn rất sạch.	Phù hợp nhất cho phòng tập trung, tập trên thiết bị Reformer, người có mồ hôi chân hoặc studio quy định.	Ít được khuyến nghị trong Pilates. Chỉ nên dùng trong trường hợp cần hỗ trợ chỉnh hình đặc biệt hoặc khi tập ở nơi có nguy cơ mất vệ sinh an toàn cao.

Những câu hỏi thường gặp

Có nên mang vớ bám khi tập Pilates không, hay với thường là được?

Mặc dù không bắt buộc phải đi tất, nhưng vớ bám (vớ chống trượt) là lựa chọn được khuyến khích hơn nhiều so với vớ thường. Vớ thường không có các chấm cao su, dễ bị trượt trên sàn gỗ, thảm và đặc biệt là các mặt phẳng trơn của thiết bị Reformer, gây nguy cơ chấn thương cao. Vớ bám được thiết kế đặc biệt để tăng độ bám và ổn định, đặc biệt hữu ích nếu bạn dễ bị trượt ngã trong một số bài tập.

Có bắt buộc phải mang giày khi tham gia các buổi tập Pilates không?

Không, bạn không cần mang giày khi tập Pilates. Hầu hết các bài tập Pilates đều được thực hiện bằng chân trần hoặc đi tất bám. Việc mang giày có thể khiến việc thực hiện các động tác đòi hỏi phải chụm, gập bàn chân trở nên khó khăn hơn và làm giảm khả năng kiểm soát chuyển động.

Nên đi chân trần hay mang giày khi luyện tập tại nhà?

Khi luyện tập tại nhà, việc đi chân trần thường được khuyến khích vì bạn có thể kiểm soát được môi trường vệ sinh. Tuy nhiên, câu trả lời còn phụ thuộc vào môn thể thao bạn tập:

• Pilates/Yoga: Ưu tiên chân trần để tối đa hóa cảm nhận
• Cardio/HIIT cường độ cao: Nếu bài tập có động tác bật nhảy, chạy, gan bàn chân phải chịu lực mạnh, giày thể thao có đệm sẽ cần thiết để bảo vệ khớp và cổ chân.

Vậy bạn có đi chân trần khi tập Pilates không?, câu trả lời là có. Việc đi chân trần khi tập Pilates rất phổ biến và mang lại nhiều lợi ích quan trọng về thăng bằng, cảm nhận cơ thể và sức mạnh bàn chân. Tuy nhiên, không có quy tắc cứng nhắc nào bắt buộc phải đi chân trần trong mọi hoàn cảnh. Việc lựa chọn giữa chân trần, tất chống trơn hay giày phụ thuộc vào môi trường tập, trạng thái sức khỏe và sở thích cá nhân. Đối với những trường hợp cần thiết, tất chống trơn là lựa chọn an toàn và tiện lợi thay thế. Hãy kiểm tra kỹ phòng tập hoặc không gian luyện tập để chọn ra phương án phù hợp nhất cho bạn.