Đau cổ vai gáy: Nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị

Đau cổ vai gáy là một trong những vấn đề sức khỏe thường gặp, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Cơn đau có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như sai tư thế, chấn thương, thoái hóa cột sống hoặc căng thẳng kéo dài. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng biện pháp điều trị phù hợp không chỉ giúp giảm đau nhanh chóng mà còn phòng ngừa tái phát. Hãy cùng MBS Pilates tìm hiểu trong bài viết này.

Đau cổ vai gáy là gì? Triệu chứng thường gặp

Đau cổ vai gáy là tình trạng co cứng cơ vùng gáy, gây đau nhức và hạn chế tầm vận động khi quay cổ hoặc đầu. Triệu chứng thường xuất hiện vào buổi sáng và liên quan chặt chẽ đến hệ thống cơ xương khớp và mạch máu khu vực này.

Triệu chứng thường gặp:

• Cảm giác khó chịu hoặc đau nhức nhẹ, có thể khu trú tại một điểm giữa cổ và vai hoặc lan rộng khắp vùng vai và/hoặc cổ.
• Cơn đau nhói có thể xuất hiện rồi biến mất, lan xuống vai, cánh tay hoặc bàn tay.
• Cảm giác cứng tại vùng cổ vai gáy.
• Hạn chế phạm vi chuyển động ở cổ và vai, khó quay đầu hoặc nhấc cánh tay.
• Đau trở nên trầm trọng hơn khi ấn vào cổ hoặc vai.
• Cảm giác ngứa ran, tê lan xuống vai, cánh tay, và/hoặc bàn tay (đau mỏi vai gáy kèm tê bì chân tay).
• Trong một số trường hợp, đau cổ và vai có thể trở nên tồi tệ hơn khi thực hiện các hoạt động như quay đầu sang một bên, chơi thể thao, ngồi, ngủ…

Nguyên nhân đau mỏi cổ vai gáy

Đau cổ vai gáy xuất phát từ nhiều nhóm nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

1. Thoát vị đĩa đệm cổ

Khi vòng xơ đĩa đệm cổ bị rách, lớp nhân nhầy bên trong sẽ rò rỉ ra ngoài, gây viêm rễ thần kinh. Nếu đĩa đệm ở cột sống cổ dưới thoát vị, cơn đau ở vùng xương bả vai có thể đi kèm với đau cổ.

Triệu chứng đi kèm: ngứa ran, nóng rát, tê vùng cổ vai gáy.

2. Thoái hóa đốt sống cổ

Khi cột sống cổ thoái hóa theo tuổi tác, một hoặc nhiều lỗ liên hợp đốt sống có thể bị thu nhỏ, gây hẹp hoặc viêm dây thần kinh cột sống, dẫn đến đau từ cổ lan xuống vai.

3. Căng cơ

Các cơ liên kết trên vùng cổ vai gáy khi bị kéo căng sẽ gây cảm giác cứng và đau đớn. Dù hiện tượng căng cơ chỉ xảy ra ở một vùng, cơn đau vẫn có thể lan ra khu vực lân cận.

4. Viêm dây thần kinh cánh tay

Dây thần kinh cánh tay xuất phát từ cổ dưới, đi qua vai và vùng lưng trên. Khi viêm, người bệnh sẽ cảm giác đau nhói như điện giật. Đau thường xuất hiện ở vai hoặc cánh tay một bên nhưng cũng có thể lan đến cổ. Triệu chứng kèm theo: ngứa ran, tê, yếu vai, cánh tay, bàn tay.

5. Sai tư thế

Duy trì tư thế sai trong thời gian dài có thể dẫn đến căng cơ và gân ở vùng cổ vai gáy. Các tư thế sai bao gồm:

• Ngủ trên gối quá cao hoặc chồng quá nhiều gối gây đau cổ khi ngủ dậy.
• Ngồi trước máy tính hoặc điện thoại với tư thế căng cổ về phía trước hoặc ngửa lên.
• Đột ngột giật cổ khi đang tập thể dục.

6. Chấn thương mô mềm

Các cơn đau vùng cổ vai gáy có thể xuất phát từ những chấn thương mô mềm liên quan đến cơ, gân, dây chằng. Triệu chứng điển hình: cứng vùng cổ vai gáy, đau đầu, co thắt cơ bắp.

Đau cổ vai gáy có nguy hiểm hay không?

Hầu hết các trường hợp đau cổ vai gáy có thể được cải thiện hiệu quả nếu được phát hiện sớm, chẩn đoán kịp thời và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Tuy nhiên, tình trạng này có thể dẫn đến tàn tật vĩnh viễn nếu triệu chứng kéo dài hoặc tiến triển nghiêm trọng. Ngoài ra, nhức mỏi cổ vai gáy dai dẳng còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh ung thư, chẳng hạn như ung thư phổi.

Các trường hợp khẩn cấp cần can thiệp y tế ngay:

• Đau vùng cổ vai gáy xuất hiện sau khi gặp tai nạn giao thông, va chạm, chấn thương.
• Năng lực vận động suy giảm nghiêm trọng.
• Đau, tê lan dần tới cánh tay và chân.
• Vấn đề bất thường liên quan đến đường ruột và bàng quang.
• Cổ cứng kèm triệu chứng nhức đầu dữ dội.
• Cơn đau không thuyên giảm mà còn trở nên trầm trọng hơn.
• Triệu chứng sốt, buồn nôn.
• Xuất hiện khối u bất thường tại vùng đầu hoặc cổ.

Điều trị đau cổ vai gáy

Tùy vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm:

• Nếu đau vai gáy còn ở gia đoạn đầu cần tránh cố gắng xoay đầu, xoay cổ, tạm dừng các môn thể thao hoặc các động tác làm đau cổ nặng thêm. Trước khi đi ngủ cần chườm ấm vùng cổ, chiếu đèn hồng ngoại hoặc xoa bóp nhẹ nhàng từ 10 – 15 phút, sau 2 – 3 ngày bệnh sẽ tự hết.
• Khi bệnh đau cổ vai gáy ở mức độ vừa phải, kích thicshd ây thần kinh lớn hơn, làm cho các biểu hiện bị đau cổ vai gáy bên phải hoặc bên trái rõ ràng hơn thì cần phải sử dụng  một số loại thuốc hỗ trợ: Thuốc giảm đau (Acetaminophen), thuốc chống viêm (Ibuprofen, Naproxen),… và dùng miếng dán Salonpas để giảm triệu chứng tại vùng này.
• Nếu ở mức độ bênh nặng cần sử dụng các biện pháp phục hồi chức năng chuyên sâu kết hợp cùng với thuốc giảm đau chống viêm, thuốc giãn cơ, thuốc chống trầm cảm, tiêm corticosteroid,... Đồng thời điều trị nguyên nhân gây đau cổ vai gáy như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa khớp. 
• Phẫu thuật: Áp dụng với những trường hợp liên quan đến rễ thần kinh hoặc tủy sống.

Ngoài ra, một số phương pháp chữa đau vai gáy tại nhà cũng hỗ trợ tốt cho quá trình điều trị.

Biện pháp phòng ngừa đau cổ vai gáy

Phòng ngừa đau cổ vai gáy có thể được thực hiện qua các giải pháp đơn giản như sau:

1. Thực hành tư thế đúng

Thực hành tư thế đúng khi đi lại, ngồi, ngủ, sử dụng máy tính, điện thoại. Một số động tác hữu ích:

1. Đứng sát dựa vào tường, căn chỉnh vai, hông và gót chân sát với tường.
2. Di chuyển lòng bàn tay áp vào tường càng cao càng tốt rồi hạ dần xuống.
3. Lặp lại động tác này 10 lần, rồi di chuyển về phía đằng trước.

2. Tập thể dục đều đặn

Tập thể dục đều đặn giúp thư giãn vùng cổ, vai và lưng. Các bài tập cần thực hiện đúng kỹ thuật để tránh căng cơ, gân, dây chằng quá mức. 

Trong các bộ môn thể dục hiện nay, tập Pilates là một phương pháp an toàn và hiệu quả giúp giảm đau cổ vai gáy nhờ vào những tác động tích cực lên cơ thể:

• Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Pilates tập trung vào cơ trung tâm, cơ lưng, vai và gáy, giúp hỗ trợ cột sống, giảm áp lực lên vai và cổ, từ đó giảm đau và cải thiện tư thế.
• Cải thiện tính linh hoạt: Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng giúp giải phóng căng cứng, tăng lưu thông máu, giảm đau và tăng phạm vi chuyển động của khớp.
• Nâng cao nhận thức về cơ thể: Pilates giúp điều khiển cơ bắp chính xác, điều chỉnh tư thế, tránh thói quen xấu gây đau mỏi vai gáy.
• Giảm căng thẳng: Pilates giúp thư giãn, giảm căng thẳng, lo âu, giúp cơ bắp giải phóng khỏi trạng thái căng cứng, góp phần giảm đau vai gáy.
• Hỗ trợ điều trị: Kết hợp Pilates với vật lý trị liệu, massage để tăng hiệu quả giảm đau và phục hồi chức năng.

3. Tránh các hoạt động gây ra căng thẳng cho vùng cổ vai gáy

• Tránh các hoạt động lặp đi lặp lại hoặc ngồi quá lâu gây căng thẳng cho vùng cổ vai gáy. Nên đứng dậy và di chuyển cứ sau mỗi 30 phút. Một số giải pháp hữu ích khác:
• Sử dụng ghế ngồi có chiều cao phù hợp, hỗ trợ tốt cho vùng cổ vai gáy.
• Không nghe điện thoại với tư thế kẹp giữa cổ và vai.
• Nghỉ giải lao thường xuyên.
• Hạn chế mang vác đồ nặng.

Một số loại thực phẩm kháng viêm, giàu chất chống oxy hóa cũng giúp cải thiện tình trạng này đáng kể.

Đau cổ vai gáy không chỉ gây ra sự khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể dẫn tới những biến chứng nghiêm trọng nếu như không được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt, thực hiện các bài tập vận động thích hợp và duy trì một tư thế làm việc đúng, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát và ngăn ngừa tình trạng này. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe của mình để luôn có một cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.